U knjizi „Srbija – opis zemlje, naroda i države” štampane 1887. godine o Toplici je napisano doslovce ovo:

„Ni u jednom kraju naše otadžbine nije se stanovništvo doseljavanjem i raseljavanjem tako jako menjalo kao u Toplici, gde je, može se kazati, posle najezde Turaka zavladala bila prava seoba naroda, u velikome. Povodeći se za svojom crkvenom glavom, pećkim patrijarima, Topličani su kao god i njihova braća sa Kosova i okoline ostavili svoju otadžbinu i krenuli se za njima u zemlje preko Save i Dunava, kuda ih Austrija mamljaše mnogim lepim obećanjima. Tako Toplica ostade gotovo pusta i u nju, onako divnu i rodnu, stadoše Arnauti iz njihovih krševa navaljivati. Tako je u njoj sve do pred rata za nezavisnost Srbije stanovništvo bilo gotovo skroz arnautsko. No pošto Novi Krajevi pripadoše Srbiji, Arnauti se, nešto voljno, a nešto i  silom bez malo svi iseliše koje u Kosovo koje u okolinu mu. Tako Toplica opuste na novo, i u nju navališe naseljavati se tada Srbi iz svih susednih srpskih zemalja, iz njihovih krševitih i siromašnih predela. Otuda je tome još i danas i u govoru i nošnji stanovništva veća raznolikost nego i u jednome kraju naše zemlje.”

Prokuplje, na albanskom Urćuv, oslobođeno je 6. decembra 1877. godine. Toplički okrug doneo je Srbiji 3679 km2 zemlje.Po popisu stanovništva iz 1884.godine toplički okrug imao je 73607 stanovnika, sa gustinom naseljenosti od 20 stanovnika/km2. Gradskog stanovništva bilo je 6%, a seoskog 94%.

O zdravstvenoj službi staralo se Ministarstvo unutrašnjih dela. Počeci organizovane zdravstvene zaštiteBolnica u Prokuplju pominje se 1895. godine, a bila je na mestu gde se danas nalazi tehnički školski centar. 1904. godine upravnik bolnice bio je dr Micić koji je bio okružni fizikus, a sreski lekar dr Aleksa Savić.

1912.godine Prokuplje je imalo jednog okružnog lekara i tri sreska: Dva za prokupački i dobrički okrug i trećeg u Kuršumliji za kosanički srez. 1918. godine podignuta je bolnica u Kuršumliji.

O dr Aleksi Saviću

Jedna od najznačajnijih ličnosti zdravstvene službe u Toplici od 1904. – 1927. godine bio je dr Aleksa Savić, o kome i danas Prokupčani govore sa osobitim poštovanjem. Dr Aleksa Savić bio je jedini lekar  u najvećem srezu koji je po teritoriji i naseljenosti zauzimao polovinu okruga. Sela su  bila besputna, raštrkana i planinska u blizini opasne i nemirne Turske granice na kojoj su stalno izbijale čarke. Nema sela do kojeg nije došao što na kolima, što na konju, što pešice. Odazivao bi se čim bi ga pozvali, neustrašiv pred hajdučkim ili arnautskuim zasedama jer je bio brz nepogrešiv strelac, a od puške se nije razdvajao. Za vreme akutnih zaraznih bolesti išao je od kuće do kuće po zaraženom kraju nastojeći da bude što bliže bolesnima, a zdrave da što više prevencijom zaštiti. Primenjivao je dezinfekciju i izolaciju, štampao plakate sa upustvima, pozivao na saradnju učitelje, sveštenike, činovnike, građane, seljake, pokazivao je narodu, isprva nenaviklom na lečenje, neviđenu energiju lekara, humaniste i rodoljuba.U toku balkanskih i u Prvom svetskom ratu iskustva stečena u borbi protiv zaraznih bolesti primenjivao je i usavršavao kao ratni lekar i upravnik mnogih poljskih i rezervnih bolnica. .Nakon valjevske ratne drame u kojoj je učestvovao kao upravnik Pete rezervne bolnice, usledila je još veća - tromesečno povlačenje srpske vojske, ranjenika i naroda preko crnogorskih planina i Albanije. Na Krfu, rukovodio je sanitetom Prve armije, koji nakon reorganizovanja biva prebačen na Solunski front. Dr Savić će u Solunu kao član Međunarodne komisije za higijenu i zarazne bolesti ostati sve do 1919. godine, odakle odlazi u Pariz da bi specijalizirao internu medicinu.

Posle dolaska sa specijalizacije iz Francuske 1921. godine, postao je upravnik Niške okružne bolnice i šef internog odeljenja.  Za njegovo vreme otvaraju se u Niškoj bolnici očno, ušno i dečije a sagrađena je i zgrada zaraznog odeljenja. Kao ugledni stručnjak i ratni veteran izabran je za predsednika lekarskog udruženja za Niš i okolne okruge, pododbora Srpskog lekarskog društva u Beogradu 1923. godine.

Prihvatanjem kandidature Topličkog okruga 1925. godine postao narodnog poslanik, a 1927. godine ministar narodnog zdravlja u jugoslovenskoj vladi.Te okolnosti iskoristio je za uticaj pri izradi opšteg zakona za celu zemlju sa jasnim tezama za što čvtršća jedinstva preventivne u kurativne medicine, za mogućnost da sve naučne institucije budu pristupačne svim lekarima i da se zdravstvena služba i zdravstvenici radni približe i najudaljenijim planinskim kolibama.

Za vreme svog ministarskog staža založio se da se za početak izrade jedinstvenih sanitarnih zakona za celu državu i da se javni sanitet reorganizuje, a pre svega da se zidaju nove i poravljaju stare bolnice na celoj teritoriji Kraljevine.Zaslugama Alekse Savića izgrađena je moderna bolnica u Prokuplju sa 80 postelja, 14 kupatila, vodovodom, kanalizacijom i električnim osvetljenjem. Zbog sagledanog značaja zdrave pijaće vode podignuta je na Borovnjaku zgrada za gradski vodovod, a on pošumljen. Nastali su brojni bunari, pumpe i česme gotovo u svim selima. Otvorena je Poljoprivredna škola u gradu i brojne škole po selima, naročito domaćičke, izgrađena parna kupatila u Blacu i Kuršumliji i preko 60 higijenskih vodenih objekata. Doktorovim ukazom pošumljena je mnoga golet u topličkom kraju. Samo na jednom posedu zasađeno je 50 000 borova, 200 lipa i 1000 jasena,a na Hisaru 40 000 četinara donetih sa Karpata.

Dr Aleksa Savić je preminuo u pedesetoj godini na sv. Savu, 27. januara. Po izričitoj želji koju je ostavio u svom testamentu, sahranjen je na brdu Hisar u Prokuplju.Tek kada se osvetli i njegov naučnoistraživački rad i pionirske zasluge za utemeljenje jugoslovenske bakteriologije, epidemiologije i higijene, kad se osvetle njegove zasluge ratnog lekara, kad se osvetli zdravstvena politika koju je sprovodio kao ministar zdravlja u jugoslovenskoj vladi između dva svetska rata, moćiće se merodavnije sagledati svetao primer i uzor lekara kakav je bio dr Aleksa Savić.

Razvoj zdravstva u Toplici

1929. godine otvorena je nova bolnica u Prokuplju sa 80 postelja. Za današnja shvatanja bila je to skromna građevina, ali je ta bolnica bila klica i temelj savremene medicine u Toplici.

"Bolnica 1929. godine"

Veći broj lekara, nova bolnica, savremenija organizacija zdravstvene službe, vodovodi, kupatila, higijenske česme, značili su vrlo veliki napredak u odnosu na stanje zatečeno 1877. godine kada je Prokuplje oslobođeno od Turaka.Ratne prilike pogoršavaju sve uslove života, pa su se odrazile i na zdravstvenom polju. Završetkom Drugog svetskog rata  1945. godine praktično se kreće od početka sa vrlo malim brojem lekara i teškim uslovima rada.1955. godine na teritoriji Toplice radilo je svega10 lekara. Značajniji napredak po pitanju prostora, opreme i kadrova dešava se u periodu 1955. – 1960. godine. U ovom vremenu brigu o zdravlju Topličana vodilo je 23 lekara. Obzirom na površinu teritorije regiona Toplice i broj stanovnika, ni ovaj broj lekara nije omogućavao potrebnu dostupnost zdravstvene zaštite niti neophodan kvalitet.Ključni trenutak za razvoj zdravstva u Toplici dešava se 1960. godine osivanjem Medicinskog fakulteta u Nišu, kada je omogućeno školovanje većeg broja lekara za potrebe Topličkog okruga. Ovim događajem i zdravstvo u Toplici kreće naglo da se razvija uzlaznom putanjom.   Već 1972. godine zdravstvenu zaštitu u Toplici pruža 105 lekara i stomatologa. U godinama koje slede broj lekara stalno raste, te je danas samo u Prokuplju 214 doktora medicine i stomatologije, a u topličkom okrugu blizu 400. Od ukupnog broja lekara, Medicinski fakultet u Nišu završilo je 85% .Najveći broj njih radi u Opštoj bolnici, najvećoj zdravstvenoj ustanovi u Toplici i  jedinoj bolnici u regionu.

Opšta bolnica u Prokuplju danas

Opšta Bolnica je regionalnog karaktera,  prva prema granici Kosova, što govori o njenom značaju i odgovornosti. Bolnica je paviljonskog tipa, svojim kadrovima i prostorom, obezbeduje školovanje i praktičnu nastavu učenicima srednje medicinske škole "dr Aleksa Savić". Takođe, Bolnica je i nastavno naučna baza Medicinskog fakulteta u Nišu.

Bolnica ima sektorsku unutrašnju organizaciju. Sve službe i odeljenja grupisane su u hirurški sektor, internistički sektor, sektore polikliničke delatnosti i nemedicinskih poslova. U bolnici se u toku godine leči oko 30 000 stanovnika, korišćenjem 363 postelje. Hirurške službe za godinu dana izvrše oko 7500  operacija. Bolnica obavlja specijalističko-konsultativne usluge u godišnjem obimu od blizu 140 000 ambulantnih lekarskih pregleda, medicinskih intervencija i drugih zdravstvenih usluga.

U procesu reorganizacije i modernizacije, u periodu 2009./2010./2011.- godine,  definisan  je osnovni cilj, prvenstveno da se zdravstvena zaštita stanovništva stavi na prvo mesto.

Kao osnova strukturne reforme 2009. godine doneta su važna pravna akta ustanove (pravilnici: o unutrašnjoj organizaciji, organizaciji i sistematizaciji poslova, kancelarijskom i arhivskom poslovanju, stručnom usavršavanju i obrazovanju, odluka o radnom vremenu, poslovni kodeks itd.).

Oformljeno je Odeljenje urgentne medicine, formiran je bolnički sanitetski transport, izvršena je podela neuropsihijatrije na odeljenja psihijatrije i neurologije, formirana  je dnevna bolnica na pedijatriji, krenula je  reciklaža medicinskog otpada... Na podizanje kvaliteta pružanja zdravstvenih usluga naročito je uticala rekonstrukcija odeljenja koja su bila u vrlo lošem stanju: infektivno, urologija, ortopedija, ginekologija, i pedijatrija. U planu je rekonstrukcija i ostalih odeljenja u Bolnici. Uporedo sa reorganizacijom i sređivanjem bolnice veliki napori uloženi su i na zanavljanje medicinske opreme (novi operacioni sto za ortopediju, hirurški instrumentarijum star 30 godina je kompletno zamenjen, nabavljen je 4D ultrazvuk, EMG i EEG aparat, aparat za fizikalnu medicinu, agregometar... )

Bitna etapa u razvoju prokupačkog zdravstva predstavlja uvođenje novih metoda:transopturatorni sling za operaciju stres inkontinencije fibrinolitička terapija kod ishemijskog moždanog udara, agregometrija, osteosinteza distalnog radijusa, bronhoskopija, operativno lečenje glaukoma.

Istorijski događaj u Bolnici i Prokuplju je  svakako rešavanje gorućeg problema -hemodijalize. Prostor od 50 m2 za dijaliziranje bubrežnih bolesnika, koji je godinama diktirao rad u četiri smene sa kapicetom od svega 8 aparata,  zamenjen je novim adaptiranim prostorom od 600 m2 koji je omogućio dijaliziranje u 2 smene, odnosno proširenje kapacitea na 17 aparata.

Značajni napredak zdravstvene zaštite predstavlja formiranje odeljenja za produženo lečenje i negu starih lica sa jedinicom za palijativno zbrinjavanje.

Februara 2012. godine, Upravni odbor doneo je odluku da na osnovu glasanja naroda Toplice Bolnici u Prokuplju  da naziv njenog osnivača, odnosno doktora Alekse Savića.